Jongeren die hun seksuele grenzen opzoeken is een fenomeen van alle tijden. Het hoort bij de levensfase en maakt tot op zekere hoogte deel uit van een gezonde en normale psychosociale ontwikkeling. Met de opkomst van smartphones en sociale media, hebben het afgelopen decennia nieuwe vormen van seksuele expressie gestaag hun intrede gedaan. Zo is het fenomeen sexting een steeds prominentere rol gaan spelen in de belevingswereld van jongeren. Maar wat is sexting nu precies? Hoe onschuldig of risicovol is het? En hoe ga je er verantwoord mee om, ook als ouder zijnde?
Wat is Sexting?
De term sexting is een samensmelting van de woorden ‘sex’ en ‘texting’. Sexting is het delen van seksueel getinte foto’s of video’s van jezelf met anderen. Ook het sturen van seksueel getinte tekstberichten kan onder sexting gerekend worden. Veelal worden deze berichten, video’s of foto’s uitgewisseld via smartphone of sociale media, zoals WhatsApp en Facebook. Onder jongeren is het in recente jaren steeds normaler geworden om seksuele afbeeldingen en video’s van zichzelf te delen. Jonge jongens en meisjes sturen bijvoorbeeld naaktfoto’s naar een vriendje of vriendinnetje. Er zijn verscheidene redenen waarom jongeren doen aan sexting. Zo is het vaak spannend te experimenteren met seksualiteit. Maar ook groepsdruk kan een rol spelen, of een behoefte aan bevestiging, status of aandacht.
Hoe wijdverspreid is het fenomeen sexting precies onder jongeren?
Onderzoek uit 2017¹ toont aan dat zo’n 28% van de jongeren naaktfoto’s van zichzelf heeft, terwijl 18% van de jongeren deze naaktfoto’s ook met anderen heeft gedeeld. Het merendeel van de jongeren die dergelijk sensitief beeldmateriaal hebben gedeeld geeft aan hier geen spijt van te hebben. Zolang de privacy en integriteit van de betrokken partijen worden gerespecteerd, wordt sexting veelal ervaren als leuk en positief. Maar toch is er ook een groep jongeren die aangeeft wel degelijk spijt te hebben van sexting. Dit komt omdat er in sommige gevallen ernstige negatieve gevolgen worden ervaren door het delen van sensitief seksueel beeldmateriaal.
Risico’s en negatieve gevolgen van sexting
Het grote risico van sexting is dat een veronderstelde vertrouwensband wordt geschonden. Zo gebeurt het regelmatig dat iemand in vertrouwen een sextingbericht heeft verstuurd, en dat de inhoud van dit bericht vervolgens zonder toestemming wordt gedeeld met derden. Vooral via sociale media kan gevoelig beeldmateriaal zich razendsnel verspreiden. Op die momenten kan sexting ernstige negatieve consequenties hebben voor iemands psychosociale functioneren en welbevinden.
Op het moment dat seksueel getint beeldmateriaal van jou zonder jouw toestemming wordt verspreid, kan dit leiden tot:
[tie_list type=”minus”]
- Pesterijen en publieke vernedering
- Sociale exclusie
- Schaamte, angst en onzekerheid
- Een beschadigd zelfbeeld en gereduceerd zelfvertrouwen
Schooluitval - Psychische stoornissen, zoals conversiestoornissen, angststoornissen en posttraumatische stressstoornis
- Opname in een crisiscentrum
- Suïcidale gedachten of daadwerkelijke pogingen tot zelfdoding
[/tie_list]
Sexting als chantagemiddel
Het komt helaas ook voor dat sexting wordt gebruikt als middel om iemand te chanteren. Dit gebeurt in veel gevallen bij zeer jonge slachtoffers, die onder druk seksueel getint beeldmateriaal van zichzelf delen. Zo kan het gebeuren dat iemand jou benadert met het verzoek om naaktfoto’s van jezelf te sturen. Soms zijn dit zelfs mensen die je helemaal niet goed kent. En ook doen mensen zich online soms anders voor dan ze daadwerkelijk zijn. Er zijn gevallen bekend van volwassen mannen die zich op het internet voordoen als tienerjongens of tienermeisjes, veelal met de intentie om seksueel getinte foto’s of video’s te bemachtigen van andere jongeren.
Je kan ervaren dat er flinke psychische druk op je wordt uitgeoefend om foto’s van jezelf op te sturen, of om bijvoorbeeld webcambeelden te delen. Misschien durf je ook wel geen nee te zeggen wanneer iemand hier erg op aandringt. Maar door dergelijke foto’s op te sturen, maak je jezelf ook kwetsbaar voor chantage. Zodra je beeldmateriaal opstuurt of deelt, kan iemand bijvoorbeeld meer naaktfoto’s van je eisen, en dreigen om de reeds opgestuurde foto’s openbaar te maken als je hier geen gehoor aan geeft. Ook kan iemand je vragen om seksuele handelingen bij deze persoon uit te voeren, met het dreigement dat bij weigering al jouw gevoelige foto’s worden gedeeld met je sociale omgeving.
Hoe ga je verantwoord om met sexting?
Er is de laatste jaren gelukkig meer aandacht voor sexting en de bijbehorende risico’s, maar nog steeds gaat het met grote regelmaat mis. Hieronder tref je enkele tips aan over hoe je verantwoord omgaat met sexting.
Sexting – Tips voor jongeren
Om jezelf te beschermen tegen de negatieve gevolgen van sexting, zijn er een paar dingen die je kan doen. Het belangrijkste advies is om op seksueel gebied niets te doen wat je niet wilt of waar je spijt van kunt krijgen. Als je overweegt aan sexting te doen, stel jezelf dan enkele kritische vragen:
[tie_list type=”checklist”]
- Sta je helemaal achter de beslissing om beelden van jezelf te delen en doe je dit uit vrije wil?
- Voel je je er goed en veilig bij?
- Ben je onherkenbaar op de beelden?
- Vind je dat dit past bij je leeftijd?
- Durf je je grenzen aan te geven en heb je het gevoel dat je nee durft te zeggen?
- In het ergste geval: Kan je ermee omgaan als dit beeldmateriaal van jou verspreid zou worden?
[/tie_list]
Als het antwoord op een van de bovenstaande vragen ‘nee’ is, of als je merkt dat je twijfels hebt, laat je dan niet verleiden tot het sturen van een sextingbericht. Wees je er daarnaast van bewust dat alles wat je op het internet plaatst in principe voor altijd teruggevonden kan worden. Foto’s, video’s, uitspraken; zodra je het online plaatst, kan het een eigen leven gaan leiden en heb jij er in veel gevallen geen controle meer over. Dit geldt ook voor seksueel beeldmateriaal, dus denk goed na voordat je iets online plaatst. Besef je ook goed dat relaties veranderen. Zorg er dus voor dat gevoelige informatie die je deelt in een intieme relatie niet tegen je gebruikt kan worden op een later tijdstip. Ook al heb je nu een fijne relatie met je vriend of vriendin, dit kan mogelijk veranderen in de toekomst. Op het moment dat de relatie verbroken wordt, wordt je liefdevolle vriend of vriendin van nu mogelijk een venijnige ex. Voorkom dus dat sensitief beeldmateriaal tegen je gebruikt kan worden op zo’n moment.
Sexting – Tips voor ouders
Als ouder zijnde is het voornamelijk belangrijk om op een open en rustige manier te praten met je kinderen over sexting en seksualiteit. Zo is het raadzaam om je kinderen attent te maken op de mogelijke risico’s van sexting, zonder hierbij al te belerend of restrictief op te treden. Neem hiervoor bovenstaande tips voor jongeren in ogenschouw, en geef je kinderen het gevoel dat ze zonder gêne bij jou als ouder terecht kunnen mochten ze advies of informatie willen over sexting of seksualiteit in het algemeen.
Meer tips over veilig internetgebruik!
Wil je meer leren over veilig internetten? Bekijk dan eens ons artikel “Cyberpesten voorkomen en stoppen!” of lees hoe je malware, ransomware of identiteitsfraude kan voorkomen. Al onze tips over veilig internetgebruik vind je in de categorie “Veilig internetten”.
[box type=”shadow” align=”alignleft” ]Dit artikel is geschreven door David Janssen. David is Psycholoog / Analist online veiligheid en is medeoprichter van VPNgids.nl en VPNOverview.com.[/box]
Bron:
1. Meer jongeren doen aan sexting, Eenvandaag Opiniepanel, april 2017
