Op het internet kun je tal van leuke, grappige en spannende programmaatjes vinden, die je vaak gewoon gratis kunt downloaden. Hoewel, gratis… Heel wat van die gratis programma’s hebben een verborgen functionaliteit. Ze verzamelen informatie over jou en spelen dit door aan anderen. En dat is niet altijd met de beste bedoelingen. Het gaat hier om spyware. Hoe kom je daar aan, en vooral: hoe kom van spyware af?
Scroll direct naar een onderdeel:
[tie_list type=”checklist”]
- Wat is spyware?
- Hoe komt spyware op je computer?
- Hoe weet je dat er spyware op je computer staat?
- Hoe kan je spyware voorkomen?
- Hoe kan je spyware verwijderen?
[/tie_list]
Wat is spyware?
In het woord spyware herken je de woorddelen spy en ware. Spy is het Engelse woord voor spion, ware is een afkorting van software. Spyware is dus software die je bespioneert, en de gevonden informatie doorspeelt aan een ander, meestal met een commercieel belang. Maar je kunt je ook voorstellen dat er informatie over je wordt verzameld die erg privé is of bij partijen terecht komt met criminele bedoelingen. Spyware is een van de vele vormen van malware, dat is malafide software, die op allerlei manieren op je computer terecht kan komen.
Hoe komt spyware op je computer?
In tegenstelling tot computervirussen verspreidt spyware zich meestal niet automatisch van de ene computer naar de andere. Spyware verspreidt zich dus niet door besmetting, maar vaak door een doelbewuste actie, bijvoorbeeld doordat je het zelf hebt geïnstalleerd. Wat mogelijkheden om spyware op te lopen:
[tie_list type=”plus”]
- In een gratis programma heeft de maker functies ingebouwd die informatie over je verzamelen.
- Bij het installeren van een programma worden allerlei ‘handige extra’s’ toegevoegd, zoals een toolbar in je browser, of extra programmaatjes. Soms gaat dit automatisch, soms kun je bij de installatie aangegeven of je dit wil of niet.
- Sommige websites prijzen handige functies aan en bij de keuze daarvan wordt automatisch spyware in de vorm van een hulpprogramma of toolbar geïnstalleerd, of de startpagina van je browser wordt omgeleid.
- Door het openen van links in (phishing) e-mails die automatisch een stukje software installeren.
[/tie_list]
Hoe weet je dat er spyware op je computer staat?
De meeste spyware verstopt zich in je systeem. Dat is uiteraard in het belang van de maker, want deze wil niet dat er een mogelijke inkomstenbron verloren gaat. Toch verbruikt het stukje spyware computer-resources en kan daardoor zijn aanwezigheid verraden:
[tie_list type=”plus”]
- Je computer reageert merkbaar trager van voorheen.
- Je startpagina is plotseling gewijzigd.
- Er verschijnen regelmatig pup-op schermen met advertenties.
- Er is een Windows-proces dat opvallend veel computer-resources verbruikt.
- Je internetsnelheid is plotseling trager. Dat is helemaal verdacht als een andere computer in huis hier geen last van heeft.
[/tie_list]
In al deze gevallen is het goed om met een anti-virus & malware programma een scan uit te voeren.
Hoe kan je spyware voorkomen?
[tie_list type=”checklist”]
- Sommige sites zijn gevoeliger voor misbruik dan andere. Bijvoorbeeld erotische sites of sites met illegale content. Vermijd deze.
- Klik niet op pop-ups, banners e.d. op sites die je niet vertrouwt.
- Let goed op bij het installeren van programma’s. Installeer ongewenste extra’s niet mee.
- Klik in vreemde e-mails nooit op links.
- Open geen bijlagen uit e-mails van onbekenden.
- Bedenk: banken, verzekeringsmaatschappijen e.d. vragen nooit in e-mail om vertrouwelijke informatie. Volg links in dergelijke mails nooit op.
- Voorkomen is beter dan genezen, gebruik altijd een goede anti- virus & malware scanner.
[/tie_list]
Hoe kan je spyware verwijderen?
Om spyware te zoeken en te verwijderen kun je een virusscanner gebruiken. Een goede virusscanner zorgt voor continue beveiliging maar zal ook ingrijpen wanneer spyware, virussen of malware dreigen actief te worden. De scanner zal een duidelijk signaal afgeven en vragen of het schadelijke bestand apart moet worden gezet (quarantaine) of meteen moet worden vernietigd. Meer informatie over virusscanners lees je in het artikel “Virusscanner; waar bestaat een goede virusscanner uit?”
Veilig internetten
Wil je meer leren over veilig internetten? Bekijk dan eens ons artikel “10 tips voor veilig internetten!“ of lees hoe je malware, ransomware of identiteitsfraude kan voorkomen. Al onze tips over veilig internetgebruik vind je in de categorie “Veilig internetten”.
